تجربه کاربری چیست؟

تجربه کاربری حوزه‌ای گسترده، میان رشته‌ای و جذاب است که به محصولات و خدماتی که ما هر روزه از آن‌ها استفاده می‌کنیم شکل می‌دهد و می‌تواند منجر به موفقیت آن‌ها شود.

در این مقاله از میزفا ما معرفی جامعه ای از این مفهوم خواهیم داشت. یعنی ابتدا از چیستی تجربه کاربری حرف خواهیم زد، سپس از اینکه چگونه می‌توانید تجربه کاربری سایت خود را ارتقا دهید و بعد هم نکات تکمیلی. با ما هراه باشید.

UX (تجربه کاربری) چیست؟

UX مخفف User Experience است و به فارسی تجربه کاربری معنی می‌شود و اشاره به دیالوگ بین کاربر و خدمات یا محصول دارد. یک متخصص تجربه کاربری درواقع کسی است که تمامی عواملی که این تجربه را شکل می‌دهند، احساسی که کاربر دارد و اینکه کاربر با چه درجه‌ای از سهولت می‌تواند نیازش را برطرف کند، بررسی می‌کند.

دونالد نورمن که UX را ابداع کرده چنین تعریف می‌کند:

تجربه کاربری شامل تمام جنبه های تعاملی کاربر با شرکت، خدمات و محصولات آن است.

معنی UX به شکل ساده:

اگر بخواهم به زبانی ساده‌تر تجربه کاربری را تعریف کنیم رفتار، خصوصیات و احساسات در استفاده از یک محصول یا خدمات را تجربه کاربری آن محصول یا خدمات می‌گویند.

مثال از فضای آنلاین برای درک بهتر تعریف تجربه کاربری:

با یک مثال بیشتر تجربه کاربری چیست را باز میکنم. شما که به عنوان بازدید کننده سایت میزفا هستید، آیا به راحتی در سایت ما می‌توانید پیمایش کنید؟ آیا طراحی زیبایی دارد؟ کار کردن با سایت ما برای شما پیچیده است یا ساده؟ میزان فونت و رنگ آن مناسب است؟ آیا به راحتی به لینک های مورد نظر خود دسترسی دارید؟ آیا نوشته‌های سایت ما با کیفیت هستند؟ آیا سایت ما توانسته در جهت رفع نیاز شما قدمی بردارد؟ و در نهایت چه احساسی نسبت به سایت ما دارید؟ زمانی که شما در حال شرح دادن این سوالات درباره سایت میزفا هستید به عبارتی درحال صحبت کردن از تجربه کاربری سایت میزفا هستید.

مثال از فضای غیرآنلاین برای درک بهتر تعریف تجربه کاربری:

حال مثال دیگری به غیر از فضای اینترنت برای شما میزنم، فرض کنید با بنده قرار ملاقات دارید، بنده با چه ظاهری در ملاقات ظاهر می‌شوم؟ (به این قسمت طراحی بصری گویند)  حال چگونه با شما صحبت میکنم؟ با چه لحنی و چه کلماتی استفاده میکنم؟ (به این قسمت استراتژی محتوا گویند) چگونه با شما برخورد میکنم؟ آیا محکم دست خواهم داد؟ لبخند خواهم زد؟ با صدای پرانرژی با شما صحبت خواهم کرد یا نه خیلی بی‌روح؟ (به این قسمت طراحی تعامل گویند) حال تمام این موارد به شما حسی درباره بنده می‌دهد و یک نگاهی در ذهنتان نقش می‌بند. این حس و نگاه شما را می‌توان تجربه کاربری نامید.

تجربه کاربری از نگاه متخصصین این حوزه چه تعریفی دارد:

تعریف آقای مسعود جهانی (طراح UI/UX همکاران سیستم):

تجربه کاربری یک محصول به معنای میزان لذت استفاده از آن است. یک دیزاینر تجربه کاربری با ترجمه درست نیازهای کاربران می‌تواند نحوه عملکرد یک محصول و نحوه پاسخگویی به نیازهای کاربران را به یک مزیت رقابتی مهم تبدیل کند.

تعریف آقای سامان وحدت (عضو تیم اجرایی uxbook):

استفاده از هر محصول و خدماتی تجربه ای برای شخص استفاده کننده به همراه داره. تجربه ای که گاهی موجب رضایت شما و گاهی موجب خاطره ای تلخ میشه. طراحی تجربه کاربری علمی هست که سعی میکنه با کنار هم چیدن بخش های متفاوتی که بر تجربه کاربران تاثیر میزاره یک تجریه لذت بخش و مناسب رو به ارمغان بیاره. در حال حاضر تجربه کاربری بیشتر در بخش محصولات دیجیتال (وب سایت و اپلیکیشن ) مورد استفاده قرار میگیره.

تعریف خانم یاسمن حیدرزاده (طراح UI/UX):

یو ایکس به کیفیت تجربه ای گفته می شود که کاربر در تعامل با محصول به دست می آورد و وظیفه ما به عنوان طراح تجربه کاربری این است که کیفیت تجربه کاربر رو در تعامل با محصولات بهبود ببخشیم.

درک عملی UX در میزفا:

حال فکر کنم اگر از شما بپرسند “تجربه کاربری چیست” بتوانید به خوبی پاسخ دهید، گفتن مثال‌های کاربردی و ساده از زاویه‌های مختلف به شما قطعا حس خوبی در میزفا بودن را می‌دهد.

تجربه کاربری اهمیت بسیاری دارد و باید به پیامدهای آن بسیار توجه شود، حال این پیامدها گاهی مثبت و گاهی منفی است که در ادامه به شکل خلاصه و مفید به شما خواهیم گفت که چطور UX سایت خود را بهبود دهید و اگر این بهبود و بهینه سازی تجربه کاربری صورت نگیرد چه اثرات منفی خواهد داشت. در ادامه این مقاله جذاب با میزفا همراه باشید.

چگونه UX سایتمان را بهبود دهیم

توجه به تجربه کاربری یا همان UX یعنی توجه به کاربران سایتتان و توجه به کاربران سایتتان یعنی توجه به کسب و کار خودتان. پس دقت داشته باشید که UX در همه مراحل تاثیرگذار است و باید به یاد داشته باشیم که در درجه اول ما به دنبال بهبود تجربه مشتری نیستیم، بلکه هدف اصلی ما بهبود تجربه کاربری است و حال این کاربر می‌تواند مشتری باشید و می‌تواند یک بازدیدکننده رهگذر باشد.

1. مفید بودن مطالب
   محتوای شما باید صادقانه باشد و نیازهای مخاطب را برطرف کند. هدف اگر صرفا جذب کاربر باشد فقط یک پیامد دارد و آن هدر رفتن زمان کاربر و این یعنی عدم ارزش گذاری بر روی کاربر و در نتیجه هیچ حاصلی برای شما خواهد داشت.  پیشنهاد می‌کنم در این زمینه، به مجموعه مقالات آموزش محتوای میزفا مراجعه کنید.
2. سادگی دسترسی ها
   کاربران باید به راحتی به امکانات مختلف دسترسی داشته باشند و سردرگم نشوند. اگر یک مسیری را در سایت شما طی می‌کنند بتوانند دوباره همان مسیر را بروند و یا بازگردند.
3. ظاهر مطلوب
   تصاویر و رنگ های مناسب می‌تواند احساس رضایت را در کاربر بیشتر کند. از رنگ‌های مساعد در کنار چیدمان مناسب بهره ببرید. به شکلی که وقتی خود شما سایتتان را نگاه میکنید از آن لذت ببرید. مثلا بنده پوریا آریافر مقالات سئو و همینطور سایر مقالاتم را به شکلی می‌نویسم که منبع خود بنده هم باشد و بتوانم از آن به خوبی استفاده کنم.
4. تعامل و اشتراک گذاری
   محتوای سایت باید قابل انتقال باشد. قابلیت اشتراک گذاری و ارسال به ایمیل می‌تواند به این موضوع کمک کند. و همینطور کاربران بتوانند به خوبی با شما تعامل برقرار کنند. مثلا یکی از راه‌های تعامل پاسخ دادن به نظرات است که ما در میزفا به بالای ۹۵ درصد از نظرات پاسخ داده‌ایم حتی در حد یک سلام و خواهش کردن.
5. توجه به افراد معلول
   یکی از مهمترین ویژگی های یک سایت حرفه ای، بهینه بودن برای دستگاه های  مخصوص نابینایان است. می باشد. هر چند این مورد شاید سخت به نظر برید ولی می‌توانید با درج کردن صوت همان متن موجود در صفحه به این افراد کمک شایانی بکنید. همچنین این موضوع برای بسیاری از علاقه مندان به شنیدن صوت و یا افرادی که حس خواندن متن را ندارند بسیار راه‌گشا خواهد بود. البته ما در میزفا طی ماه‌های آتی قرار است این قابلیت را پیاده سازی کنیم.
6. قابل اعتماد بودن
   هیچ کس نمی‌تواند به وب سایتی که در UI مشکل دارد و تنها محتوا را داخل سایت قرار داده اعتماد کند. این تنها یکی از پارامتر ها می باشد. شما باید همواره در کسب اعتماد مخاطبین تلاش کنید.

پیامدهای UX ضعیف کدامند؟

1. کاهش نرخ‌تبدیل
   کاهش نرخ تبدیل یعنی میزان تبدیل کاربران به مشتری کمتر می‌شود. و این موضوع کاملا طبیعی هست که اگر محتوا، ظاهر و تعامل یک سایت که در کل همه این موارد در قالب UX هستند در یک وبسایت مناسب نباشد نرخ تبدیل کاهش پیدا می‌کند به زبان ساده مشتری کمتر میشود.
2. افزایش بانس ریت (نرخ پرش)
   زمانی که ظاهر و محتوا و همینطور تعامل مناسب در یک وبسایت مشکل داشته باشد کاربران سریع تر از آن سایت خارج می‌شود و این یعنی بالا رفتن Bounce rate سایت. مقاله بانس ریت چیست را حتما بخوانید و سپس مقاله بهبود بانس ریت را مطالعه کنید.
3. نارضایتی مشتریان
   زمانی که حس خوب در فروش وجود نداشته باشد و کاربران نتوانند با خدمات و یا محصولات ارائه شده تمایل خوبی برقرار کنند پس میزان نارضایتی نیز طبیعتا بالاتر می‌شود.
4. پنهان ماندن خدمات مفید شما
   نکته جالبی است. وقتی یک وبسایت UX ضعیفی دارد و تجربه کاربری آن به خوبی بهینه سازی نشده باشد ممکن است خدمات آن هم به چشم نیاید، حتی اگر در ظاهر خدمات را خوب ارائه ندهد ولی در عمل عالی باشد ولی اول ظاهر دیده می‌شود و بعد عمل.
5. بروز سوء تفاهم
   این موضوع هم در اثر UX ضعیف ممکن است پیش بیاید و کاربر آن طور که در ظاهر میبیند قضاوت کند.
6. سر در گمی کاربران
   حتما برای شما پیش آمده وارد یک سایت شده باشید ولی به راحتی نتوانسته باشید قسمت تماس با ما و یا صفحه اصلی را پیدا کنید و یا هر چیز دیگری که نیاز داشته باشید. در طراحی و پیاده سازی UX این موارد رفع می‌شوند ولی برعکس آن یعنی اهمیت ندادن به UX یک حس سردرگمی را به بازدیدکنندگان انتقال می‌دهد.

نکات مرتبط با تجربه کاربری (استاندارد HCI)

تجربه کاربری به معنی طراحی با محوریت کاربر، مطابق بااصول تعامل انسان و کامپیوتر (HCI) است. که استاندارد HCI شامل موارد زیر می شود:

1. مدیریت پروژه
   این بخش به برنامه ریزی، سازمندهی پروژه و منابع تمرکز دارد. که شامل شناسایی و مدیریت چرخه استفاده از سایت است، این فرآیند به طراحی کاربر محور بسیار کمک خواهد کرد.
2. بررسی کاربران
   درک رفتار، نیازها و انگیزه های کاربران می تواند در طراحی سایت شما تجربه کاربری شیرینی را برنامه ریزی کند.
3. ارزیابی فرآیندها
   با ارزیابی قابلیتهای مورد استفاده از سایت می توانید کاربران را سریع تر به مقاصدشان برسانید.
4. معماری اطلاعات
   معماری اطلاعات ( IA) بر نحوه سازماندهی ، ساختار و ارائه اطلاعات به کاربران متمرکز است. پیشبینی اطلاعاتی که کاربران ممکن است نیاز داشته باشند و نحوه ارائه این اطلاعات به گونه ای که کاربران به سادگی به چیزی که می خواهند دست یابند از اصول معماری اطلاعات است. ضمنا نباید کاربران را با سیل انبوهی از اطلاعات دچار ترس کنید.
5. تعامل (IxD)
   شاید یکی از بزرگ ترین تفاوت های وب سایتها با کتاب‌ها و مجلات و روزنامه‌ها، در قابلیت تعامل با کاربر باشد. از این ویژگی به خوبی استفاده کنید.
6. طراحی بصری
   انسان همواره خواهان زیبایی ها می باشد طراحی ui زیبا در راستای اهداف نام تجاری شما می تواند این زیبایی ها را به شما الحاق دهد.
7. استراتژی محتوا
   حتی اگر شما یک وب سایت فروشگاهی دارید اولین هدف اکثر کاربران از ورود به سایت شما دریافت اطلاعات است. پس به بهترین شکل این اطلاعات را در اختیارشان بگذارید.
8. توجه به معلولین
   قابلیت دسترسی و خوانایی باید برای همه وجود داشته باشد. استفاده از کد های مخصوص دستگاه های استریم ریدر می تواند نشان دهنده توجه شما به کاربران باشد.
9. آنالیز وب
   بررسی رقبای و مقایسه با سایت شما می تواند بسیاری از نکات را که مورد توجه قرار نگرفته است یادآور شود.

پایان بندی

در پایان هر آنچه سبب تجربه کاربری بهتر می شود، باید در وب سایت شما رعایت شود تا بازدهی سایت شما بالاتر برود. به این ترتیب، ما در این مقاله سعی کردیم به سوال مهم شما یعنی تجربه کاربی چیست و چه تاثیری می‌تواند بر سایت ما داشته باشه باشد پاسخ دهیم. اگر به دنبال آموزش ux هستید مقاله‌های سایت ما رو دنبال کنید و اگر می‌خواهید سایت شما از نظر تجربه کاربری بررسی شود، با ما تماس بگیرید.